The Politics of Humour and Nostalgia in Dutch Cabaret

In this paper, I analyse the conservative implications of nostalgia in the famous Dutch cabaret song ‘Het Dorp’ as well as the humorous deconstruction of nostalgia’s conservative politics in two recent parodies of this song. Dutch cabaret is a popular form of theatre comedy which might involve joke-telling, sketches and songs, and in which social critique plays a pivotal role. In recent years, comedians have increasingly questioned the conservative political narratives expressed in past cabaret performances. Taking Wim Sonneveld’s ‘Het Dorp’ (1965) and parodies of this song by Alex Klaasen/Jurrian van Dongen and Erik van Muiswinkel (2004) and Kyle Seconna/Elisha Zeeman (2017) as my case study, I argue that ‘Het Dorp’ presents a conservative worldview in which nostalgia is mobilized to mourn the loss of order and traditional values in the present, modernized world. Building on Svetlana Boym’s distinction between ‘restorative’ and ‘reflective’ nostalgia and Merijn Oudenampsen’s analysis of Dutch conservatism, I argue that Sonneveld’s original presents a ‘restorative’ nostalgia that has strong conservative implications. Furthermore, I argue that both parodies of the song use change of setting, humorous incongruity and playful citation to reveal and criticize the conservative implications of nostalgia in ‘Het Dorp’, thereby creating a more ironic, ‘reflective’ nostalgia and ‘repoliticizing’ a song that hides and depoliticizes its conservative political claims.

Keywords: Humour; nostalgia; politics; conservatism; Dutch cabaret; Wim Sonneveld

In dit artikel analyseer ik de conservatieve implicaties van nostalgie in het beroemde Nederlandse kleinkunstlied ‘Het dorp’ en de manier waarop hedendaagse cabaretiers deze conservatieve implicaties op humoristische wijze deconstrueren en bekritiseren. Cabaret is een populaire Nederlandse theatervorm die onder andere grappen, sketches en liedjes kan bevatten en waarin maatschappijkritiek van oudsher een belangrijke rol speelt. In de afgelopen jaren hebben cabaretiers regelmatig op speelse wijze kritiek geleverd op de conservatieve implicaties van nostalgie in het klassieke cabaret. In dit artikel neem ik ‘Het Dorp’ van Wim Sonneveld en parodieën op dit lied door Alex Klaasen/Jurrian van Dongen en Erik van Muiswinkel (2004) en Kyle Seconna/Elisha Zeeman (2017) als casus en betoog ik dat in Sonnevelds oerversie een conservatief wereldbeeld naar voren geschoven wordt waarin nostalgisch wordt terugverlangd naar een tijd van orde en regelmaat en traditionele waarden. Hiermee lever ik kritiek op de tendens in recent onderzoek om nostalgie primair als een progressief verschijnsel te zien. Voortbouwend op Svetlana Boyms onderscheid tussen ‘restauratieve’ en ‘reflexieve’ nostalgie en Merijn Oudenampsens ideeëngeschiedenis van het conservatisme in Nederland, beargumenteer ik dat ‘Het dorp’ begrepen moet worden als de uitdrukking van een conservatieve ideologie die bekendstaat als het ‘organicisme’. Vervolgens betoog ik dat de parodieën van Klaasen en Seconna een ironische, ‘reflexieve’ vorm van nostalgie creëren door de setting van het origineel te veranderen, humoristische dubbelzinnigheden te creëren en speels te citeren uit het origineel. Terwijl de conservatieve implicaties van nostalgie in Sonnevelds origineel worden toegedekt en gedepolitiseerd, brengen deze twee parodieën door het humoristisch blootleggen van deze implicaties in mijn lezing juist een ‘repolitisering’ van ‘Het Dorp’ tot stand.

Keywords in Dutch: Humor; nostalgie; politiek; conservatisme; Nederlands cabaret; Wim Sonneveld